Een frisse blik op coaching

Oplossingsgericht coachen en de kracht van wensvragen: zo zet je anderen in beweging

Wanneer je al ervaring hebt met coachen of leidinggeven, denk je misschien dat je de belangrijkste stijlen wel kent. Toch kan een nieuwe aanpak je compleet verrassen. Dat ontdekten Hanneke en Frederique tijdens de training ‘Coachen als tweede beroep‘ van HRD Groep. Halverwege de opleiding spraken we hen over hun ervaringen, inzichten en ook hun valkuilen.

Frederique: “Voor mij was het vooral dat het echt iets anders was dan ik gewend was. Ik had al opleidingen gedaan waarin coaching een rol speelde, maar deze training zou een frisse aanblik geven. Dat prikkelde mijn nieuwsgierigheid.”

Hanneke: “Als het over coachen gaat, ben ik eigenlijk meteen enthousiast. Ik vind het altijd leuk om nieuwe stijlen te ontdekken. En de ondertitel – oplossingsgericht coachen – sprak me erg aan. Als coach wil je niet steeds oplossingen aandragen, ook niet focussen op problemen maar ze wél oplossen. Dus die taakgerichte focus paste heel erg bij mij. Ik dacht: ‘yes, we kunnen gaan oplossen!’

Hanneke: “Mijn eerste neiging bij coaching was altijd om het probleem uit te pluizen: hoe lang speelt dit al, waar komt het vandaan, hoe erg is het? Bart, onze trainer, plaatste die verkenningsmodus op wat hij de probleem-as noemde, maar hij introduceerde ook de wens-as. Hij liet ons zien dat je juist vragen moet stellen als: ‘Wat wil je dan wel?’ Dat was echt een eyeopener. Tijdens de oefening daarna merkte ik dat mijn gesprekspartner daardoor ineens zelf met oplossingen kwam. Ik stond erbij en dacht: ‘Ik heb niks gedaan… hoe dan?!’ Dat was zo bijzonder.”

Frederique: “Ja, dat was ook mijn eerste indruk. Dat was echt anders dan wat ik daarvoor herkende uit coaching. Het voelde alsof er een nieuwe wereld voor me open ging. Je merkt meteen dat het werkt.

Frederique: “Mijn achtergrond ligt in systemisch werken. Daar zoom je uit op het geheel en kijk je naar patronen en onderstromen. Je analyseert veel en probeert inzicht te krijgen in wat er speelt. Bij oplossingsgericht coachen doe je dat niet. Je kijkt niet in de achteruitkijkspiegel, maar juist vooruit: wat is de wens, waar wil iemand naartoe? En wat kan diegene zelf bedenken; naar aanleiding van het stellen van de juiste vragen; om zelf stappen te zetten. Dat wat allemaal al in iemand zelf zit naar boven halen. Dat was echt een omslag voor mij. Ik moest loslaten wat ik tot nu toe geleerd en toegepast had. Dat vond ik best spannend, loslaten wat ik gewend was. Maar juist door deze nieuwe manier aan te gaan en vragen stellen op een andere manier uit te proberen, gaf ik de ander de ruimte om zelf oplossingen te vinden.”

Hanneke: “Ik stond open voor een nieuwe stijl, maar ik had wel bezwaren: het voelde eerst vreemd om niet naar het probleem te vragen. Ik dacht: is dat niet een beetje onmenselijk, om iemand niet eerst zijn verhaal te laten doen? Maar ik ontdekte dat erkenning voor het gevoel wél belangrijk is. Je hoeft de feiten niet te kennen, maar je moet wel erkennen hoe iemand zich voelt rondom die feiten. Dat houdt het gesprek menselijk, en bovendien kun je vervolgens vragen stellen als ‘Oké, dit is hoe je je nu voelt. Wat nou als je je anders zou voelen, hoe zou dat zijn? Hoe zou je je wél willen voelen en welke omstandigheden horen daar dan bij?’

Frederique: “Ja, dat is een andere manier om tot de wensvraag te komen. Dus de erkenning en het begrip voor het gevoel dat gepaard gaat bij het probleem wordt het startpunt om samen naar de oplossing te gaan. Je gaat als het ware in de gevoelens van de ander graven op zoek naar de eigen gedragen oplossing, in plaats van dat je als coach de ander helpt in het probleem te graven.

Hanneke: “Stel, je wordt morgen wakker en er is een wonder gebeurd. Je probleem is weg. Wat merk je als eerste?’ Dat soort vragen zetten iemand in beweging. Ze maken het concreet en geven energie.”

Frederique: “En werk terug vanuit de toekomst. Niet analyseren vanuit het verleden, maar kijken naar de wens in zijn mooist denkbare vorm voor diegene, en dan stap voor stap terug naar het nu. Dat geeft overzicht en maakt grote doelen behapbaar.”

Frederique: “Ik gebruik de mindset nu ook thuis, in mijn gezin, door ook waardering uit te spreken als er een keertje eigenlijk niks te melden is; als het gewoon goed gaat. Dus door te zeggen: ‘Joh, wat leuk dat je er bent en dat het vandaag gewoon lekker ging. Wat vond je het fijnste?’. Het verlegt de focus naar het positieve in de regel, in plaats van de negatieve uitzondering te benadrukken. En zelfs fouten benaderen we anders: ‘Dit was mijn mooiste fout van vandaag.’ Vervolgens denken we na of er nog iets van te leren valt. Zo laat ik mijn kinderen zien dat fouten oké zijn, ik ze ook maak en dat ze juist leerzaam zijn.”

Hanneke: “Ik zet de technieken van het coachen nu ook in op mijn werk. Als ik een training geef stel ik nu vaker de schaalvraag: ‘Op een schaal van 1 tot 10, waar sta je nu in verhouding tot je leerdoel?’ Als iemand dan wat terneergeslagen zegt ‘een 3’, benadruk ik: ‘Wow, dus je hebt al een 3! Wat heb je gedaan om tot die 3 te komen?’ Dat klinkt misschien wat flauw, maar het werkt echt, want het geeft energie en een fundament om op door te bouwen.”

Hanneke (lachend): “Dan loop je gewoon weg, stof van je schoenen afvegen en door! Nee hoor, maar eerlijk: als iemand niet wil, dan wil die niet. Dat is niet erg coachbaar.”

Frederique: “Precies. Je moet beseffen: het is niet van mij maar van die ander. Dus niet harder gaan trekken dan de ander energie geeft. Iemand moet zelf ook willen kijken naar daar waar werk aan de winkel is.”

Hanneke: “Bij Coachings- en begeleidingsvaardigheden (C&B) is het situationeel leidinggeven model de basis. Dat is heel nuttig, want je leert verschillende stijlen van leidinggeven en coachen toepassen afhankelijk van de feitelijke situatie. Bij Coachen als tweede beroep kijk je dus vooral hoe je de ander in zijn kracht zet. En er mag meer dan je denkt! Bij andere stijlen hoor je vaak: geen adviezen geven, geen waarom-vragen stellen. Hier geldt: wat werkt, dat werkt. En dat maakt het erg leuk! Tijdens een oefening noemde ik Frederique een tijger. Dat was misschien gek, maar het werkte heel motiverend in het moment. En dan mag het. Dat maakt het speels en creatief.”

Frederique: “En natuurlijk is er overlap. Bij oplossingsgericht coachen gebruiken we ook technieken zoals LSD (luisteren, samenvatten, doorvragen). Maar je zet ze anders in. Je kiest bewust waar je naar luistert, wat je samenvat en waar je op doorvraagt. Zo kun je LSD veel positiever inzetten. Bijvoorbeeld: ‘Heb je zo’n soort probleem al eens eerder opgelost, en wat heb je toen gedaan?’ Dat geeft een heel andere dynamiek.”

Hanneke: “Qua doelgroep is er ook verschil. C&B is heel geschikt voor iedereen die een rol als begeleider heeft en basisvaardigheden wil versterken. Coachen als tweede beroep is breder: het is perfect voor (toekomstige) coaches en leidinggevenden die op een coachende, oplossende stijl willen leidinggeven, maar ook mensen die een eigen praktijk willen starten of coaching als tweede carrière zien hebben hier veel aan. Het is een stevige basis.”

Frederique: “Zorg dat je genoeg coachees hebt om mee te oefenen. Dat kan op je werk, maar ook in je privéleven. Vraag een vriendin of je wat coachvragen mag stellen. Wees daar wel open over, het is natuurlijk geen normale gesprekstechniek. Maar het is een geweldige manier om te oefenen.”

Hanneke: “De theorie is heel mooi, maar in de praktijk loop je tegen dingen aan die je vervolgens kan aankaarten in de training om samen mee te oefenen. Dat is waardevol, dus maak vooral veel vlieguren!”

Wil je zelf ook aan de slag met oplossingsgericht coachen?

Onze opleiding ‘Coachen als tweede beroep’ start weer in februari 2026.

Meer informatie en inschrijven

Heb je nog vragen of wil je graag (vrijblijvend) verder in gesprek over coachen of begeleiden?

Neem contact op